“11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 127 Cem Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Cem Yayınları Sayfa 127
A. Aşağıda verilen metni okuyunuz. Metnin altında verilen soruları cevaplayınız.
ERTE, KELER VE UĞURLAYICI
Ülkemizde dille ilgili çalışmaları yürütme görevi öncelikli olarak TDK’ye verilmiştir. Kuruluşundan itibaren mesaisini ve imkânlarını “Türk dili üzerinde araştırmalar yapmak ve yaptırmak, Türk dilinin güncel sorunlarıyla ilgilenerek çözüm yolları bulmak” başlıkları üzerinde yoğunlaştıran TDK; taşıdığı sorumluluğa bağlı olarak zaman zaman sözlük, yazım kılavuzu gibi eserleri de yenilemekte. İlk baskısı 1945 yılında yapılan Türkçe Sözlük (TS), 2011’de on birinci baskıya ulaşmıştır.
(…)
Dikkatler eserin ilk ve son bölümlerinden uzaklaştırılıp gövde üzerinde yoğunlaştırdığında anlamakta zorlandığımız bazı durumlarla karşılaşıyoruz. Bizi şaşırtan ve düşündüren, daha önceki baskılarda (1998,2005) yer alan kimi sözcüklerin eldeki sözlükten çıkarılmış olması. Bu durumun, sözlüğün amaç ve işlevine uygun olmadığı, hatta hazırlanma ilkelerine de ters düştüğü açıktır. Burada konuyu anlaşılır kılmak amacıyla üzerinde duracağımız üç sözcük var: erte, keler, uğurlayıcı. Sözlüğün son iki baskısı bu gözle baştan sona karşılaştırıldığında başka örneklere de rastlanması muhtemeldir. Ancak dikkatleri çekebilmek için yukarıdaki üç örneğin kâfi olacağı kanısındayız.
Sözlüğün onuncu baskısında (TDK 2005: 648)”Bir günün veya olayın arkasından gelen zaman” karşılığıyla temsil edilen ve “bayram ertesi, savaş ertesi” örnekleriyle tanıklanan “erte” sözcüğü, son baskıdan çıkarılmıştır. Bu tavır, “erfe”nin hayat verdiği cumartesi, pazartesi birleşiklerini; bayram ertesi, savaş ertesi vb. söz öbeklerini dikkate almamak, dahası yok saymak demektir.”Erte”, bugün yazı dilinde tek başına kullanılmıyor ancak bu kelimenin kimi tamlamalarla kelime gruplarının oluşumuna katkı sağladığı biliniyor. Mesela balo ertesi, düş ertesi kullanımları yazar Sevinç Çokum’un Tren Burdan Geçmiyor (2014: 81,103) adlı romanında gördüğümüz örnekler. Gerek konuşma dilinde gerekse ağızlarda sözcüğün temsil edildiği türlü yapılarla da karşılaşmak mümkündür. Bugün Denizli başta olmak üzere ülkemizin muhtelif yerlerinde “düğünün hemen ertesi günü veyahut düğünden bir süre sonra gerçekleştirilen gelin görme merasimi”ni anlatan gelin ertesi bunun canlı bir örneği (bk. 2009a: 1980). Birkaç gün önce kanallar arasında geçgeç yaparken bir televizyon dizisinde duyduğumuz “… olayın ertesinde…”şekli de bir diğer örnek. Yukarıdaki yapılardan biriyle karşılaşan okur; anlamını merak ettiği, başka örneklerini görmek istediği “erte”yi Türkçenin en temel kaynaklarından 75’de bulabilmeli. Sözlük, hiç olmazsa “cumartesi” ve “pazartesi”nin hatırına bünyesinde ona yer vermeli.
Sözlüğün son hâlinde bizi düşünmeye sevk eden sözcüklerden biri de “keler.” Evvelki baskılar (1998, 2005) bu kelimeye kucak açarken sonuncusunun hem “keleri hem de kullanıcısını sahiplenmediği anlaşılıyor. Türkçenin ve medeniyetimizin tnşacrtarrndcrrrYunus Emre’nin ilahilerini okuyan bir kişi “Yemiş kurt kuş bunu keler/Nicelerin bağrın deler” dizelerindeki “keler”in ne olduğunu öğrenmek için TS’ye bakarsa şu açıklamayla karşılaşacaktır:
- Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.
11. Sınıf Cem Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 127 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
Yorum Yap